Dirsek eklemi vücudumuzun cilt örtüsünün en zayıf olduğu eklemlerimizdendir. Üzerindeki kas ve cilt örtüsü incedir. Bu onu travmalara açık hale getirir. Çevremizde küçük yaşlarda dirsek kırığı geçirmiş, bazısı kötü kaynamış kırığa sahip insanlar görebiliriz. Ülkemizde geçmişte bu tür hastalara çıkıkçılar tarafından uygun olmayan bir tedavi uygulanıyordu. Hatta sıkı sarılmış sargılar yüzünden, elde kalıcı sertlik bırakan, Volkman kontraktürü dediğimiz sakatlıklar oluşmaktaydı. Şurası unutulmamalıdır ki, dirsek eklemi kolay çıkan bir eklem de değildir.

Narin yumuşak dokusuna rağmen 3 eklemin ortak oluşturduğu tek ve sıkı bir yapısı vardır. Ulna ve radius (önkol kemikleri) ve humerus dirsek eklemini yaparlar. Dış tarafta lateral kollateral bağ sistemi iç kısımda medial kolllateral bağ sistemi dirseği tutmaktadır. Hem kemiklerin hem de bağların katkı vermesi ile dirseğimizi fleksiyon ekstansiyon (bükme açma) hareketlerimizi kolaylıkla yapabiliriz. Dirseğin varus (içe) ve valgus (dışa) doğru hareketini bu yapılar sınırlar. Yoksa kolumuzu havaya kaldırıp buzdolabından ağır bir kabı kaldıramazdık.

Bu sıkı iç yapı, spor yaparken günlük hareketlerimizi yaparken bize hep yardımcıdır. Voleybol, güreş, basketbol, tenis vb. sporlarda oyuncular bazen düşme ve çarpışma sonucu dirsek travması geçirebilmektedir. Dirsek genellikle el ayası üzerine düşme sonucu yaralanır. Dirseğimizde doğal olarak 14-16 derecelik dışa doğru bir açılanma (taşıma açısı) vardır. Vücut ağırlığının üzerine binmesiyle, bu valgus aksiyal yüklenme ve eksternal rotasyon kuvvetine dönüşür. Sonuçta dirsek çıkıklarından kırıklı çıkıklara kadar uzanan bir seri yaralanma oluşur. Yaralanmanın şiddetine göre, çıkık yada kırıklı çıkık oluşabilir. Çıkık dirsek akut olarak şiştir. Dış tarafından (LUCL) içe doğru (MKL) bağları kopmuştur. Buna bazen radius başı kırığı olekranon kırığı ve koronoid kırığı gibi çevre kemik kırıkları da eşlik eder. Sadece çıkık varsa ilk 6 saat içinde bir uzman tarafından, anestezi altında yerleştirme yapılması önemlidir. Çünkü dirseğin iç kısmından, elde küçük parmak (5. parmak) ve yanındaki parmağın hissini veren ulnar sinir geçmektedir. Ön kısmından ana atardamarlar ve median sinir geçmektedir. Dış kısmından radyal sinir geçmektedir. Şişlik ve gerginlik oluştuğunda bu yapılar sorun çıkarabilir. Bazen ulnar sinir öne transfer edilip sıkışması önceden önlenir.

Ülkemizde atıcı dirseği diye (thrower’s elbow) tanımlanan yaralanma az görülmektedir. Beyzbol oyununun sık olduğu ülkelerde ciddi bir sportif travmadır. Cirit ve voleybol ya da kalecilerde benzer sorunlar oluşup, dirseğin iç bağı (MKL) esneyebilir yada kopabilir. Aynı şekilde dirseğin dış bağlarındaki yaralanmalarda düşme sonucu oluşup sporcuların performanslarını etkileyebilmektedir. Bağ yaralanmaları ankor ismin verdiğimiz çıpalar ile kemiğe tespit edilirler ya da rekonstrüksiyon için, vücudun başka bir bölgesinden bağ alınıp yeniden oluşturulurlar. Kırığın eşlik ettiği travmaların detayı, doktorlar tarafından MR ya da tomografi çekilerek anlaşılır. Bu küçük kopma kırıklarını, kıkırdak yaralanmalarını ya da bağ yaralanmalarını detaylı gösterir.

Her dirsek çıkığı ameliyat edilmez. Ancak uzun süre fizik tedavi görmesi gerekebilir. Başlangıçta menteşeli bir dirsek koruyucu kullanılması gerekebilir. Kırığın eşlik ettiği çıkılarda ise erken cerrahi önemlidir. Çünkü dirsek eklemi çok çabuk sertlik gelişebilen bir eklemdir. Ameliyat sonrası bile heterotopik ossifikasyon eklem kontraktürleri geliştirebilmektedir. Burada fizik tedavi uzmanlarına ve fizyoterapistlere çok iş düşmektedir. Dirseğin en ağır yaralanmalarını öne ve arkaya kırıklı çıkıklar oluşturur. Hem kırıktaki parçalanma hem de bağların kopması birliktedir. Bu durumda plak ve vida sistemleri ile tesbit yapılıp erken harekete başlamak çok önemlidir. Yine terrible triad (korkunç üçlü) dediğimiz radius başı kırığı + dirsek çıkığı + koronoid kırığı birlikteliği de çok itina ile yapılması gereken bir ameliyattır. Radius baş kısmı, daire şeklinde bir kemiktir ve dirseğin dış kısmında yer alır. Çok parçalı kırıklarında bu kısım değiştirilip protez yapılabilmektedir. Ancak genel dirsek eklemi için protez ameliyatları romatoid dirseklerde veya 65 yaş sonrası hastalarda tercih edilmektedir.