Kalça protezi ameliyatları, kalça eklemi yıpranması sonrasında ve yaşa göre kalça kırığı tedavisinde eklemin yapay eklemlerle değiştirilmesi işlemidir. Kalça kireçlenmesi, romatizmal hastalıklar, kalça kırıkları ve kalça çıkıkları, kemik beslenme bozukluğuna bağlı gelişen baş bölümünün yıprandığı durumlarda uygulanmaktadır. Genel olarak ileri yaşlarda (60 yaş ve üzeri) yapılan ameliyatlar olmasına rağmen hastalık tipine ve tutuluma bağlı farklılıklar olabilmektedir. Hasta özelliklerine göre değişebilen anestezi yöntemleriyle ameliyat süresi ortalama iki saat kadardır. Yapısı bozulmuş olan baş ve yuva çıkarılıp yerine metal, plastik ve seramik gibi parçalardan oluşan yapay eklem yerleştirilir. Bu parçalar kemiğe çimentolu veya çimentosuz olarak tutturulabilir. Uygulanacak protez tipi ve kemiğe tutturulma yöntemi hasta ve kemik durumuna göre belirlenmektedir. Her yapay eklemin bir dayanma süresi vardır. Uygun şartlarda, uygun cerrahi tekniklerle günümüz modern protezlerinin ömürleri 15-20 yıl civarındadır. Kullanım süresi hasta yaşı, kilosu ve aktivitesine bağlı değişmektedir. Hastanede kalış süresi ameliyat sonrası oturma, tuvalet kullanımı, merdiven inip çıkma eğitimlerini kapsar ve yaklaşık 5-7 gün sürmektedir. Ameliyatın 15. gününde genel olarak dikişler alınıp pansumanlar sonlandırılır. Ameliyat sonrası dönemde enfeksiyon, toplar damarlarda kan pıhtılaşması, protez çıkmaları ve gevşeme görülebilmektedir. Sorunlar alta yatan nedenlere bağlı olarak tedavi edilmektedir. 70 yaşında düşme sonrasında sağ kalça kırığı geçirmiş olan hastanın kalçasına uygulanmış sağ kalça protezi. (Şekil 1-2)
KALÇA PROTEZİ SONRASI REHABİLİTASYON
- Hastalar ilk birkaç ay tuvalette yükseltici kullanmalı,
- Alçak, yumuşak koltuk ve sandalyelere oturmamalı,
- Oturma pozisyonundan ayağa kalkarken öne doğru eğilmemeli,
- Kalça 90 dereceden fazla bükülmemeli,
- Ayakta dururken ayakları aşırı derecede içe ve dışa doğru döndürmemeli,
- Oturup kalkarken ameliyatlı bacak gövdenin önünde olmalı,
- Ayak ayaküstüne koyulmamalı ve dizlerin arasında uyku sırasında yastık yerleştirilmeli,
- Emboli çorabı ilk aylar özellikle de yürüme esnasında mutlaka giyilmelidir.