Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) diz eklemi içinde yer alan ve tibianın (kaval kemiğinin) öne kaymasını ve içe dönmesini engelleyen, dizin biyomekaniği için önemli bağlardan biridir. Sportif aktiviteler sırasında sıklıkla dizin dönme şeklindeki travmaları ile yaralanır.

Yaralanmanın şiddetine göre ÖÇB yaralanmasına menisküs, kıkırdak ve diğer bağ yaralanmaları da eşlik edebilir. Yaralanma sırasında diz içinden gelen kopma hissi veya sesi hasta tarafından ifade edilebilir. Yaralanma sonrası hastalar genellikle sportif aktiviteye devam edemez ve dizlerinde şişlik ve ağrı şikayeti ile hekime başvurmak zorunda kalırlar. Hekime başvurmadan yaşamına devam eden hastaların en sık yakınmaları dizde boşalma, dizin anormal hareketi, dizine hakim olamama, boşluğa basıyor hissi gibi yakınmalardır. Bu yakınmalar özellikle zıplama, dönme, ani durma gerektiren sportif veya günlük aktiviteler sırasında olur. Uygun tedavi edilmemiş hastalar spor yapmayı denediklerinde genellikle dizin tekrar yaralanması ile karşılaşırlar ve dizlerindeki ÖÇB sorununa menisküs, kıkırdak ve dizin diğer bağlarının yaralanması eklenebilir.

Dizinden yaralanma geçiren bir kişide muayene bulguları ve sonrasında çekilecek röntgen grafileri ve Manyetik Rezonans (MR) görüntüleri ile ÖÇB yaralanması ve varsa buna eşlik eden diğer yaralanmaların tanısı konabilir.

Ön Çapraz Bağ yaralanması sonrası hastalar erken dönemde dizlerini dinlendirmeli, ödemi azaltmak için koltuk değneği kullanmalı, soğuk uygulama yapmalı ve hekimlerinin veya fizyoterapistlerinin önerdiği şekilde diz hareketlerine ve kas güçlendirme egzersizlerine başlamalıdırlar. Diz hareketlerini tam yapabilir hale geldiklerinde ve dizin şişliği indiğinde tedavinin devamı konusunda hekim ile birlikte karar verme aşamasına geçilir.

Ön Çapraz Bağ yaralanmalarının tedavisi cerrahi ya da konservatif (ameliyatsız) olabilir. Tedaviyi belirlemede aşağıdaki kriterler gözönünde bulundurulur.

•  Hastanın aktivite düzeyi ve sportif beklentileri; genç, aktif bireylerde ya da yüksek yoğunlukta spor yapmayı isteyen bireylerde cerrahi tedavi ön planda yeralır.
•  Eşlik eden yaralanma varlığı: ÖÇB yaralanması ile birlikte dizin menisküslerinde, kıkırdak dokuda veya diğer bağlarında ciddi yaralanma var ise cerrahi tedavi önerilir.
•  Tekrarlayan yakınmalar: Konservatif tedaviye rağmen günlük yaşam aktivitelerinde yakınması olanlarda da cerrahi tedavi uygulanabilir.

Konservatif (ameliyatsız ) tedavi edilecek hastaların yoğun bir fizik tedavi ve rehabilitasyon dönemine ihtiyaçları vardır. Yaklaşık 6 ay boyunca hekim ve fizyoterapistlerin düzenleyeceği programla, disiplin içinde egzersiz yapmak gerekir. Bu süreçte hastanın yakınmaları takip edilir. Uygun rehabilitasyon programına rağmen dizinde boşalma hissi, güvensizlik gibi yakınmaları olan ya da tekrar yaralanma geçirenlerde cerrahi tedavi önerilir. Cerrahi tedavi günümüzde artroskopik yöntemle yapılmakta ve kopmuş olan bağın yerine dizin ön kısmından (patellar tendon) veya uyluk arkası kaslardan (Hamstring tendonları) alınan dokular (greft) yeni bağ olarak diz içine yerleştirilmektedir. Cerrahiden 24 saat sonra fizyoterapi başlar ve hastanın koltuk değnekleri ile yürümesine izin verilir. Koltuk değneği kullanımı 4-6 haftadır. Cerrahiden 6 hafta sonra salon programları, 2,5-3 ay sonra koşu programları başlar. Yeterli güçlendirme ve koordinasyon programlarını tamamlamış kişilerde 6. aydan sonra spora dönüş izni verilebilir. Ofis işi yapanlar cerrahiden 20 gün, bedensel işlerde çalışanlar 3 ay sonra işlerine geri dönebilir.