Skafoid terimi, Yunanca tekne anlamına gelen skáptō kelimesinden türemiştir. Kemik yapısının bir tekne veya kayığa benzediği düşünülmektedir. Skafoid kemiği, bilek eklemini oluşturan sekiz küçük kemikten biridir. İki sıra küçük bilek kemiği birlikte hareket ederek birçok bilek pozisyonlarına ve hareketlerine izin verir. Skafoid kemik bu iki sırayı birbirine bağlar ve bu nedenle bilek duruşunu ve hareketini koordine etmede özel bir rolü vardır. Skafoid kemiği kırıkları, tüm kırıklar içinde kaynamama oranının (yaklaşık %10) en yüksek olduğu kırıklardandır. Kırıldığında, çok hassas bir kan kaynağına sahip olduğu için düzgün iyileşmeme ihtimali vardır. Eklem sıvısı kırık parçaların arasına girerek kaynamayı güçleştirir. Kırık parçalar sınırlardan daha fazla ayrışmış ise kaynama daha da zorlaşmaktadır. İyileşmeyen skafoid kırıklarına skafoid kaynamama denir. Sonuç olarak, skafoid kaynamamaları, zamanla bilek hareketinde kayba ve kireçlenme sorunlarına yol açar.

Skafoid kaynamama tanısı

Hastaların tıbbi öyküsünde genellikle daha önceden yaşadıkları bir el bileği yaralanması özellikle de uzanmış bir bilek üzerine düşme yer alır. Bileğin başparmak tarafında ağrı hissederler ve bileklerini hareket ettirmede zorlanırlar. 

Doktorlar, skafoid kaynamama tanısı için röntgen ve BT taraması testlerinden yararlanır. Çoğu durumda, en iyi tedavi yaklaşımına karar vermek için özel röntgen testleri gereklidir. BT taraması özellikle çökme olup olmadığını kontrol etmek için de yarar sağlar.

Skafoid kaynamamanın yol açtığı sorunlar

Avasküler nekrozlu skafoid kaynamama

Avasküler nekrozlu skafoid kaynamama
Skafoid kaynamama, avasküler nekroz adı verilen bir problem geliştirir. Avasküler nekroz, kan akışının kaybı nedeniyle skafoid kemiğinin bir kısmı öldüğünde ortaya çıkar. Sonuç olarak parçalanmaya ve kemiğin çökmesine neden olduğu gözlemlenmiştir. Bu nedenle skafoid onarımı çok daha zor hale gelir. Tanısı için MRI taraması gerekir. Kan beslemesini (vaskülarize kemik greftleri) sürdürmek için bağlı damarlı kemik greftlerini kullanan güncel tedavi teknikleri ile tedavi mümkündür.

Skafoid Kaynamamaya Bağlı İlerleyici Çökme (SNAC)

SNAC (scaphoid nonunion advanced collaps), skafoid kırığının tedavi edilmediği durumda skafoid kaynamama sonucu, el bileğinde kireçlenmeye giden, ağrılı ve hareket kısıtlayıcı bir süreçtir. SNAC tedavisi, hastalığın evresine göre değişmektedir. Erken evrelerde ön sıra karpal kemikler yerine getirilip uygun pozisyonda sabitlenir. İleri evrelerde hastanın yaşına ve fiziksel aktivite düzeyine bağlı olarak karpal kemikler arası eklemlerin dondurulması, ön sıra karpal kemiklerin çıkarılması ve el bileği ekleminin dondurulması tedavi seçenekleridir.